-
王銳:歷史國情與制度設(shè)計——章太炎《代議然否論》再解讀
關(guān)鍵字: 國情制度設(shè)計章太炎代議制章太炎的《代議然否論》一直飽受非議。近代中國的政治變革,一個明顯的趨勢便是追求源于近代西方的各種政治體制與政治文化,儼然中國存亡與否,立壁千仞,只爭一線。除去一二對時代思潮深閉固拒的極端守舊之士,各種政治力量都以實現(xiàn)源自近代西方的立憲政體(君主立憲或是民主立憲)作為自己的宣傳與實踐目標(biāo)。長期以來的歷史書寫,特別是晚近不少帶有特定政治訴求的史論,基本上是按照各類政治勢力或個人追求此一體制的廣度與深度來展開敘述與評價的。在此情形下,在《代議然否論》里,章太炎聲稱在中國“代議政體必不如專制為善,滿洲行之非,漢人行之亦非,君主行之非,民主行之亦非”。同時認(rèn)為自己心目中的理想政體“共和之名不足多,專制之名不足諱,任他人與之稱號” 。表面上看,實與近代中國政治的“主流”發(fā)展嚴(yán)重背道而馳。以至于在一部表彰清末立憲運動的著作里,作者如是評價:“一望而知,他(案:章太炎)缺乏最起碼的憲政常識,根本分不清君主專制與君主立憲是兩種絕對不同的政治制度,不懂得議員與‘豪右’的區(qū)別。其反對是盲目的,無道理的。”更有甚者,章太炎的政治理想被今人視為“希望建立一個中華帝國,希望孫中山革命成功之后當(dāng)皇帝”。正所謂一切歷史都是當(dāng)代史。政治史,特別是近現(xiàn)代政治史的書寫,很大程度上也是研究者個人政治立場的變相表達(dá)。而在今天,中國與世界格局都正在發(fā)生深刻的變化,許多過去頗為流行的分析歷史的視角與方法,或許應(yīng)該重新加以省思,以應(yīng)世變。
歷史與制度
章太炎的《代議然否論》發(fā)表于1908年,當(dāng)時,君主立憲思潮日益高漲,特別是梁啟超、楊度等人在東京成立“政聞社”,宣傳“實行國會制度,建設(shè)責(zé)任政府”,在國內(nèi)掀起了一股不小的呼吁清廷速開國會的政治運動。此外,在革命黨的主流論述里,反清革命成功之后,要求實踐民權(quán)主義,成立民主共和政府。因此,章太炎在《代議然否論》一文里時?;蛎骰虬档鼗貞?yīng)這兩股政治思潮。
在進(jìn)化論思潮的影響下,晚清知識分子多認(rèn)為古今政治制度之間存在明顯的優(yōu)勝劣汰規(guī)律。時人斷言:“天擇物競,最宜者存,萬物莫不然,而于政體為尤著?!比辉凇洞h然否論》的開頭,章太炎首先指出:“代議政體者,封建之變相?!痹谒磥?,近代西方議會中的上議院成員(或曰“貴族院”)繼承了封建貴族的權(quán)力與地位,議會的架構(gòu)很大程度上是先前封建制度的遺產(chǎn),而非與之?dāng)嗔眩虼耍?strong>代議制的出現(xiàn),與西方中古以來的政治與社會情狀息息相關(guān)。這與佩里?安德森對西歐絕對主義的論述非常相似,促使新興資產(chǎn)階級發(fā)展壯大的絕對國家主義,看似替代了封建體制,實則是“受到威脅的貴族的新政治盾牌”,帶有很強(qiáng)的封建主義氣息。這也正如韋伯所言,自愿以政治事務(wù)為旨趣的真正議會制代表,“如果撇開西方所獨有的身份群體與各階級的發(fā)展不談,所有這一切都將不可理解”。反觀中國,魏晉以降,作為具備世襲權(quán)力的封建制度日趨消失,后世某些地域雖有世襲的等級差別,但并非主流情形,社會上的平等之風(fēng)遠(yuǎn)甚于西方,此乃中國歷史的優(yōu)點。因此,比較中西歷史,“彼之去封建近,而我之去封建遠(yuǎn)。去封建遠(yuǎn)者,民皆平等;去封建近者,民有貴族黎庶之分”。在這樣的歷史條件下建立議會制度,不但不能保障民眾的權(quán)利,反而會制造許多新的貴族,這明顯與中國歷史的走勢相違背。章太炎向來主張政治應(yīng)“依于歷史,無驟變之理”。他論述代議制度是否合理,首要的關(guān)注點即從中國歷史流變中分析這一制度是否適合中國社會,是否能促進(jìn)中國政治的發(fā)展。
章太炎
中國有極為悠久的歷史編撰傳統(tǒng)。顧炎武云:“史書之作,鑒往所以訓(xùn)今。”歷史故實往往影響后世的政治行為,甚至成為制度與政策合法性的主要來源。但在晚清,隨著時代危機(jī)的加劇,不少士人在尋求救亡之道的時候,深受肇自日本的新史學(xué)思潮影響,開始全盤否定中國歷史典籍原有的內(nèi)在體系與價值。王國維聲稱:“自近世歷史為一科學(xué),故事實之間不可無系統(tǒng)。抑無論何學(xué),茍無系統(tǒng)之智識者,不可謂之科學(xué)。中國之所謂歷史,殆無有系統(tǒng)者,不過集合社會中散見之事實,單可稱史料而已,不得云歷史?!敝鲝垏庵髁x的鄧實更是痛陳:
悲夫!中國之無史也,非無史,無史材也。非無史材,無史志也。非無史志,無史器也。非無史器,無史情也。非無史情,無史名也。非無史名,無史祖也。嗚呼!無史祖、史名、史情、史器、史志、史材,則無史矣。無史則無學(xué)矣,無學(xué)則何以有國也?諸夏黦黦,神州莽莽,中區(qū)魚爛,道術(shù)將裂。
正是在這樣的時代氛圍里,梁啟超宣揚的二十四史為二十四姓之家譜的觀點能夠廣為傳播。而新史學(xué)的要義之一,就是要在中國長期“無史”的情形里,從“國家”、“國民”、“群治”等近代政治概念出發(fā),改造舊史,撰寫一部新的中國史。這背后所顯現(xiàn)的,即中國歷史自身的流變已經(jīng)不足以成為今人思考政治問題的思想資源,甚至成為在制度建設(shè)中必去之而后快的消極因素。能夠成為歷史借鑒的,只有已經(jīng)被上升為“公例”的近代西方的歷史演進(jìn)軌跡。
- 原標(biāo)題:歷史國情與制度設(shè)計——章太炎《代議然否論》再解讀 本文僅代表作者個人觀點。
- 責(zé)任編輯:吳立群
- 最后更新: 2018-05-29 09:20:51
-
考古實證中華文明五千年 “西來說”不攻自破
2018-05-29 09:10 -
南京,讓你“吃不完兜著走”!
2018-05-26 08:58 吃貨俱樂部 -
最高法:因紅色經(jīng)典產(chǎn)生報酬糾紛 不得判令停演
2018-05-15 13:38 捍衛(wèi)英雄 -
我們該如何為“鬼畜”鳴不平?
2018-05-14 14:00 中國電影 -
銀幕上的大老婆是怎樣被圍剿的?
2018-05-14 10:00 中國電影 -
因為這一幕,中國視頻網(wǎng)站被歐洲合作方取消轉(zhuǎn)播權(quán)
2018-05-12 14:30 -
一本日記,給你看反清復(fù)明的秘聞
2018-05-12 09:04 -
明朝閉關(guān)鎖國,是一種進(jìn)攻性策略
2018-05-11 09:00 趣讀 -
“上海的演員里頭,丹鳳是事兒最少的”
2018-05-07 11:24 -
中國歷史,至少有三千年與運河有關(guān)
2018-05-05 08:39 -
就因為她穿旗袍,外國網(wǎng)友吵翻了
2018-05-02 16:55 -
元代就有水力紡紗機(jī),卻曇花一現(xiàn)
2018-04-25 10:00 大國工匠 -
當(dāng)今的人權(quán)運動該如何延續(xù)生命力?
2018-04-18 11:00 -
明清時期開放的兩性文化,讓士大夫們又愛又怕
2018-04-17 14:00 趣讀 -
誰說書生百無一用?人家還會跳墻呢
2018-04-17 09:10 趣讀 -
在明朝,麒麟不止是祥瑞,還是外交媒介
2018-04-12 15:30 趣讀 -
這個新加坡人寫了美國版《小時代》還搞了個亞洲人種“鄙視鏈”
2018-04-09 13:56 中國電影 -
中國之聲響徹好萊塢,這些表演征服了歪果仁!
2018-04-04 11:39 中國夢 -
他們抵制臉書、谷歌和蘋果,但發(fā)現(xiàn)自己無處可逃
2018-04-03 18:36 趣讀 -
為什么《頭號玩家》在中國這么火?
2018-04-03 16:35
相關(guān)推薦 -
以色列提以黎?;饤l件,美官員都看不下去 評論 186最新聞 Hot
-
“中國引領(lǐng),金磚國家在這方面將追平歐盟和G7”
-
“中國、阿聯(lián)酋…”,美商務(wù)部又開始“拉黑”了
-
她當(dāng)場怒斥英王查爾斯:You are not my king!
-
看個演唱會,散場時被抓了壯丁
-
“被騙兩次算我蠢,歐盟準(zhǔn)備好回?fù)簟?/a>
-
“蘇聯(lián)衛(wèi)星上天,美國才意識到科技競爭要靠政府”
-
“中國正超越歐洲,成最大買家”
-
武契奇:只有普京懂我,他還跟我說了這句話
-
印外長稱:中印邊境問題,達(dá)成協(xié)議
-
“若中國大陸武統(tǒng),全美國科技行業(yè)恐任其擺布”
-
他們開推土機(jī)壓過尸體,“創(chuàng)傷”最大?
-
武契奇要見馮德萊恩去不了金磚:我對普京很誠實
-
困于繁文縟節(jié),歐洲臨床試驗落后中國
-
白宮:不予置評
-
以軍被曝強(qiáng)迫加沙平民作人盾,“就像玩具一樣”
-
以色列稱真主黨在醫(yī)院地下藏數(shù)億現(xiàn)金和黃金,院長駁斥
-